Thơ đề của Lê Quý Đôn Động_Từ_Thức

Thế kỷ XVIII, Lê Quý Đôn khi vãn cảnh động Từ Thức đã đề tặng bài thơ tạc vào núi đá ngay cửa động như sau:[2]

Phiên âm tiếng Nôm

Văn đạo thần tiên sự diểu mangBích đào động khẩu thái hoang lươngCàn khôn nhất hạt cùng Từ ThứcVân thủy song nga lão Giáng HươngThạch động hữu thanh khao hiểu nguyệtDiêm điền vô vị nát thu sươngThế nhân khổ tác Thiên Thai mộngThùy thức Thiên Thai diệc hí trường

Dịch nghĩa

Nghe nói chuyện thần tiên là mơ mộngCửa động Bích đào nay thật hoang lươngTừ Thức chỉ mặc áo vải thô đi tìm tiên khắp trời đấtỞ cảnh mây nước, hai mắt Giáng Hương mong (Từ Thức) đến giàTrăng gần sáng, nghe trong động đá, như có tiếng gõ kêuGiọt sương thu thấm bãi muối, muối thành nhạtNhiều người cho rằng Từ Thức gặp tiên cũng như chuyện (Lưu Nguyễn) vào Thiên ThaiNhưng ai ngờ Thiên Thai chỉ là một câu chuyện đùa

Dịch Thơ

Thần tiên vẫn bảo chuyện mơ màng,Động Bích Đào kia cỏ mọc hoang.Trời bể tìm tòi, mê huyện Thức!Nước mây chờ đợi, mệt nàng Hương!Vang om thạch động trăng gần sáng,Nhạt nhẽo diêm điền muối đẵm sương,Giấc mộng Thiên Thai mong mỏi mãi,Ai hay cũng chỉ hí du trường!

Động Từ Thức còn được nhiều tao nhân, mặc khách thăm viếng, ngợi ca, là "Nam thiên đệ thất động" - tức hang động đẹp thứ bảy dưới trời Nam. Năm 1992 đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng di tích cấp quốc gia.